Phong van ba Ton Nu Thi Ninh

"Từ lâu, rất nhiều kiều bào đã luôn hướng về đất nước, nhưng chính trong nước phải tạo điều kiện như thế nào thì kiều bào mới đóng góp cụ thể và trực tiếp?", bà Tôn Nữ Thị Ninh – Phó chủ nhiệm Uỷ ban Đối ngoại của Quốc hội đã bày tỏ với phóng viên Người Viễn Xứ như thế trong buổi gặp mặt bà con kiều bào đón xuân Đinh Hợi 2007 tại TP.HCM .

P.V: Thưa bà, điều kiện như bà vừa nói đó cụ thể như thế nào?

Bà Tôn Nữ Thị Ninh: Có nhiều cách để bà con đã và đang đóng góp cho quê hương. Có người sống ở nước ngoài và đóng góp từ bên đó, có người trở về và cũng có người đi đi, về về. Quan trọng nhất bây giờ là làm thế nào để Việt kiều không ngần ngại khi về nước. Điều đó có nghĩa là mọi việc trong nước phải tốt đẹp, pháp luật rõ ràng, Nhà nước tạo mọi điều kiện thì Việt kiều dễ về hơn. Trong nước làm hay, mọi người cởi mở thì không cần mời chào nhiều bà con vẫn về nhiều. Thời gian một, hai năm trở lại đây cùng với thế đi lên của đất nước, tôi nhận thấy không chỉ có sự quan tâm của Việt kiều trung niên mà ngay cả những Việt kiều còn rất trẻ tuổi thuộc thế hệ thứ hai cũng rất quan tâm, tìm hiểu để trở về đóng góp cho quê hương. Cụ thể, tôi có biết một công ty về công nghệ cao mà đa số thành viên là những Việt kiều mới ngoài ba mươi tuổi đã về và mời chào cho Việt Nam một dự án công nghệ cao nhằm tiết kiệm điện bằng cách làm sạch mạng lưới điện để không bị thất thoát điện. Trong vòng sáu tháng, họ đã tự tìm hiểu, tiếp xúc với Tổng Công ty điện lực, Bộ Công nghiệp, Uỷ ban Người Việt Nam ở nước ngoài. Thậm chí họ đã trở lại nhiều lần và tổ chức một hội thảo về kỹ thuật, đi đến nhiều địa phương để làm thí điểm. Với những người trẻ và có tấm lòng như thế tôi nghĩ đó là một tín hiệu tốt hứa hẹn thế hệ trẻ Việt kiều sẽ trở về đóng góp cho quê nhà.

Vậy người trong nước phải có bước chuẩn bị như thế nào để cả đôi bên tìm được tiếng nói chung?

Năm 2006 đánh dấu bước tiến quan trọng của Việt Nam trong tiến trình hội nhập nhất là khi Việt Nam gia nhập WTO và chúng ta tổ chức thành công hội nghị APEC. Với thế đi lên của đất nước, Việt kiều lẫn người Việt trong nước đã có sự chuyển động. Khi đã về nước, Việt kiều cũng bắt tay vào làm luôn chứ không có sự chần chừ, mất thời gian nhiều. Đó là điều đáng mừng, nhưng ở trong nước theo tôi để đón nhận thì cũng phải linh hoạt và nhanh nhạy.

Thưa bà, trong xu thế hội nhập hiện nay, chính sách của Đảng và Nhà nước dành cho bà con Việt kiều có gì mới so với trước kia?

Đương nhiên Nhà nước cũng có nhiều chính sách, nhất là đã có những bước đổi mới về chính sách nhà ở. Nhà nước cũng đã có nhiều chế độ về nhà ở dành cho Việt kiều nhưng thật sự thực tế chưa được tháo gỡ bao nhiêu. Từ lúc có chủ trương cho đến lúc triển khai cụ thể vẫn còn nhiều thủ tục, giấy tờ còn chậm và nhiêu khê. Dĩ nhiên điều đó sẽ được biến chuyển cụ thể hơn nữa trong thời gian tới. Bước mới theo tôi là Nhà nước đã có sự tiếp xúc, cụ thể như nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã từng gặp gỡ, tiếp xúc với các nhân vật trước kia là đối nghịch. Tôi nghĩ đã đến lúc người Việt trong và ngoài nước, bất kể thành phần nào cũng có thể ngồi lại với nhau. Không chỉ có những nhân vật tầm cỡ như nguyên Thủ tướng hoặc các nhân vật cấp cao của Nhà nước, mà đã đến lúc phải bình thường hoá mọi mối quan hệ. Tôi nghĩ những người trong nước từ các quan chức đến các giáo sư, các doanh nghiệp phải tạo sự bình thường hoá các quan hệ thì lúc đó những lời kêu gọi mới có giá trị đích thực. Thậm chí không cần kêu gọi mà bà con, anh em sẽ tự động tìm về. Đó chính là chìa khoá mở cửa cho mọi sự trở nên tốt đẹp. Bà con Việt kiều cũng không hẳn đòi hỏi phải trải thảm đỏ mà chỉ cần được người trong nước đối xử bình thường, không có định kiến, thành kiến. Người tốt thì ở đâu cũng có.

"Không cần kêu gọi mà bà con, anh em sẽ tự động tìm về"

Theo bà, Nhà nước có nên dành chế độ ưu đãi đặc biệt để mời gọi trí thức Việt kiều về nước?

Tôi không đồng ý với việc coi trí thức Việt kiều như mọi công dân đặc biệt, như thế những người tự trọng sẽ khó xử. Theo tôi chính sách đối với trí thức trong nước tốt sẽ thuyết phục được trí thức Việt kiều. Có một Tiến sĩ Việt kiều nói với tôi rằng Nhà nước kêu gọi trí thức nhưng trước hết chúng tôi muốn xem Nhà nước đối xử với trí thức trong nước như thế nào. Tôi cho đó là suy nghĩ xác đáng, tại sao lại phải có chính sách đặc biệt với trí thức Việt kiều mà ngay cả trí thức trong nước cũng phải được quan tâm thoả đáng chứ.